Author :
Abstract
Kadınların toplumsal ve kültürel dönüşümlerin etkisiyle erkek egemenliğine karşı bir duruş çerçevesinde geliştirdikleri yapılanmalar kadınların sanatla buluşmalarını sağlamış ve bu yapılanmalar sonucu geliştirdikleri sanatsal stratejiler sanatı farklı boyutlara taşımış, sanat bu eksende dönüşmeye ve değişmeye başlamıştır. Kadınların erkek hegemonyasına karşı giriştikleri sosyo-kültürel ve politik mücadeleleri, kadın hakları kampanyaları ve benzerleri gibi eylemlerde kullandıkları sanatsal dil egemen sanat değerlerini sarsmış, geleneksel estetik değerlerin radikal bir şekilde değişimine öncülük etmiştir. Kadınların başlattıkları bu adım ve düşünce anlayışları tüm sanatçıları ve akımları etkileyen bir özellik taşımış ve erkek temelli Avrupa sanatının önemli özelliklerinin ihlal edilmesiyle bir başkaldırıyı içererek “geleneksel estetik” anlayışın parçalanmasını ileri boyutlara vardırmıştır. Kadın eksenli estetik ideoloji, erkeğe tabi geleneksel estetiğe karşı bir duruşla egemen siyasi otoriteye meydan okumuş, yeni estetik ideolojiler geliştirmiştir. Bu türden bir radikal değişime sebep olan kadın sanatçılar sanata yeni bir ivme kazandırarak çok farklı üsluplar geliştirmişler, bunu kadına özü bir duyarlılıkla uygulama alanı içerisine sokmuşlardır. Kadın sanatçıların sisteme karşı geliştirdikleri direniş olgusuyla meydana gelen kadına özgü sanatsal ifadeler zamanla eğitim sistemine, sanatsal eleştiri ve uygulamalara kadar etki etmiş ve sonrasında bu uygulamalar erkek sanatçıların da benimsedikleri yöntemler ve stratejiler olarak karşımıza çıkmıştır. Kolajla başlayan beden sanatına kadar varan kadın duyarlılığı dünya sanatını etkileyerek günümüze kadar ulaşmış, günümüz sanatçılarına izlek oluşturmuştur. Bu bağlamda, 1900'lü yıllardan günümüze, tarih ve kültürde kadının konumunu keşfetmesi; sanatsal alanda egemen kadın klişelerini yok etme ve kolektif eylemlerle kadın sorununun temsil formunu oluşturma yönünde birçok kültürel ve sanatsal etkinliklerde yansıma bulmuştur. Söz konusu yansımaların neden-sonuç ilişkisini kurmak ve anlamlandırmak bu çalışmanın amacı olmuştur.
Keywords
Abstract
Women have provided social and cultural transformation of the effect of male domination against the arts to meet women’s posture under restructuring developed and artistic strategies art that developed as a result structures have moved to a different size, art began to transform and change in this axis. They developed against women male hegemony socio-cultural and political struggles, women’s rights campaigns and shook the artistic language dominant art values used in actions like, has led to a radical change of the traditional aesthetic values. This step and thoughts understanding that affect all artists and movements and male-based, containing a revolt of the violation of important characteristics of European art “traditional aesthetic” has been delivered to the disintegration of concept further. Women axis aesthetic ideology, a stance against the dominant political authority challenged traditional aesthetic subject to man, has developed a new aesthetic ideologies.Women artists, which caused a radical change of this kind have developed many different styles giving a new impetus to the art, they put it into a femine sensibility applications. Women artists women caused by the resistance phenomenon developed against the system unique artistic expressions once the education system, have much influence on art criticism and practice and after these applications has emerged male artists in adopting their metods and strategies are. Starting up the collage sensibility female body art has reached today by affecting the world of art has created themes to contemporary artists. In this context, since the 1900s, history and culture to discover the position of women; to destroy the dominant stereotype of women in the artistic field and create a representation of the female form has found reflection in the direction of colloctive action problem with many cultural and artistic activities. Establish the cause-effect relationships of said image and has the purpose of understanding the present study.
Keywords
- AKAY, Ali, Michel Foucault’da İktidar ve Direnme Odakları, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2000
- ANTMEN, Ahu, Sanat/Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri, Çev: Esin Soğancılar, Ahu Antmen, İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2010
- ANTMEN, Ahu, Kimlikli Bedenler: Sanat, Kimlik, Cinsiyet, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2014
- CLARK, Toby, Sanat ve Propaganda, Çev: Esin Hoşsucu, Ayrıntı yayınları, İstanbul, 2004
- DERGİ: CİN Ayşe Kültür Sanat Edebiyat Fanzini, Özel Ek: Kadınların Manifestosu, Güz 2013
- ENCYLOPEDİA BRITANNICA, Londra, 1988
- KESKİN, Ferda, Foucault’da Şiddet ve İktidar, Cogito, Sayı: 6-7, Kış- Bahar, 1996
- MAY, Rollo, Yaratma Cesareti, Çev: Alper Oysal, Metis Yayınları, İstanbul, 1994
- MAY, Rollo, Kendini Arayan İnsan, Çev: Ayşen Karpat, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, 1998
- MICHEL, Andree, Feminizm, Çev: Şirin Tekeli, Kadın Çevresi Yayınları, İstanbul, 1984
- NIETZSCHE, Friedrich, Ahlakın Soykütüğü, Gün Yayıncılık, İstanbul, 2005
- NOTZ, Gisela, Feminizm, Çev:Sinem Derya Çetinkaya, Phoenix Yayınevi, Ankara, 2012
- SCHELER, Max, Hınç, Çev: Abdullah Yılmaz, Kanat Kitap-Pusula Yayınları, İstanbul, 2004
- SLATER, Phil, Frankfurt Okulu, Çev: Ahmet, Özden, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 1998
- TANİLLİ, Server, Ne olursa Olsun Savaşıyorlar: Kadın Sorununun Neresindeyiz?, Alkım Yayınevi, İstanbul, 2006 İncelenen Kitaplar ve Makaleler
- AKAY, Ali, Sanatın ve Sosyolojinin Ruh Hali, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2001
- AKAY, Ali, Tekil Düşünce, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2004
- AKAY, Ali – ZEYTİNOĞLU, Emre, Kavramın Sınırlarında, Bağlam Yayınları, İstanbul 1998
- AKAY, Ali, Sanat Tarihi: Sıradışı Disiplin, YKY, İstanbul, 2011
- ARAT, Necla, Feminizmin ABC’si, Simavi Yayınları, İstanbul, 1991
- ARAT, Necla, Kadın Sorunu, Say Yayınları, İstanbul, 1987
- ATAKAN, Nancy, Arayışlar: Resim ve Heykelde Alternatif Akımlar, Çev: Zeynep Rona, YKY, İstanbul, 1997
- BELGE, Murat, Marksist Estetik, Birikim Yayınları, İstanbul, 1997
- BENJAMIN, Walter, Pasajlar, Çev: Ahmet Cemal, YKY, İstanbul, 1995
- BOCK, Gisela, Avrupa Tarihinde Kadınlar, Çev: Zehra Aksu Yılmazer, Literatür Yayıncılık, İstanbul, 2004
- BOYNE, Roy, Foucault ve Derrida’da Feminizm ve Ayırım, Çev: Ayşe Banu Karadağ, Sel Yayıncılık, İstanbul, 1998
- BOZOKLAR, Kutsiye, Sanat ve Mücadele, Ceylan Yayıncılık, İstanbul, 1999
- DELEUZE, G. –FUATTARI, F., Kapitalizm ve Şizofreni I. II., Çev: Ali Akay, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1991
- ECO, Umberto, Günlük Yaşamdan Sanata, Çev: K. Atakay, Adam Yayınları, İstanbul 1991
- ERCAN, Enver, Estetik Öldü mü?, Söyleşi, Varlık Dergisi, Ocak 2003
- ERGAS, Yasmine, 1970’lerde Feminizm, Çev: Özden Arıkan, Sanat Dünyamız Dergisi, YKY,
- KAHRAMAN, H. Bülent, Kadınlığın Tehlikeli Halleri, Radikal Kültür- Sanat Gazetesi, İstanbul, 10 Mart 2005
- KÖŞGEROĞLU, Nedime, Sıkıştırılmış Alanlardan Yaratıcı Yaşamlara Kadın, Anfora Yayıncılık, İstanbul, 2008 KUMRAL, Çiçek, Feminist Sanat Tarihinin Temelleri, Türkiye’de Sanat Dergisi, Sayı: 54, İst.,
- MADRA, Beral, Sanatta İmge Olarak Kadın, Radikal Kültür-Sanat Gazetesi, 19 Ocak 2006
- RANCIERE, Jacques, Estetiğin Huzursuzluğu: Sanat Rejimi ve Politika, Çev: Aziz Ufuk Kılıç, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012
- ŞAFAK, Elif, Gorilla Kızlar, Radikal Kültür-Sanat Gazetesi, 8 Aralık 2002
