Author :
Abstract
Toplumların kendine özgü değerlerini yansıtan imgeler; inançtan mimariye sanattan düşünceye kadar yaşamın her alanında görülür. Tarih boyunca masallarda, destanlarda, mitlerde olduğu kadar yaşamın farklı alanlarında karşımıza çıkan imgelerden kuşlarla ilgili olanı hemen her toplumda vardır. Ancak, kültürlerin içerikleri ve sosyal değerlere bağlı olarak, her ne kadar aynı imgeye yüklenen anlam toplumlara göre değişse de, özellikle kartal ile tuğrul kuşu gibi bazı yırtıcı kuşlara yüklenen anlamlar benzerlik gösterir. Çalışmamızda; edebiyattan el sanatlarına, güzel sanatlardan bayraklara kadar insan yaşamının her alanında kendilerine yer bulan bütün kuşlara değinilmeyecek, hemen her kültürün vazgeçilmezlerinden olan kartal ve tuğrul kuşu imgelerinin bazı toplumlardaki yeri ile sınırlı olacaktır. Böylece, insanoğlunun ortaya çıkışından itibaren hem somut, hem de imgelerde soyut olarak, kuşlarla olan ilişkisi gösterilecek ve kültürler arasındaki etkileşim karşılaştırmalı olarak ortaya konacaktır. Araştırmamızın; karşılaştırmalı edebiyata destek veren diğer unsurlar gibi, karşılaştırmalı imge olarak alana katkı vereceği kanısındayız.
Keywords
Abstract
Images reflecting the unique values of societies are seen in all areas of life, from belief to architecture to art and thought. Throughout history, among the images that we encounter in fairy tales, epics, myths, as well as in different areas of life, those relating birds exist in almost all societies. However, depending on the content of the cultures and social values, the meanings attributed to some predatory birds, such as the eagle and tuğrul bird, are similar, although the meaning attributed to the same image generally varies by society. In this study, all the birds that find themselves in every area of human life, from literature to handicrafts, from fine arts to flags, will not be mentioned; it will be limited with the place of eagle and tuğrul bird images in some societies. Thus, the human beings' abstract and concrete relationship with birds from the beginning of the world will be shown, and the interaction between cultures will be presented comparatively. We believe that our research will contribute to the field of comparative image just like other elements that support comparative literature.
Keywords
- Alsan, Şenay (2005). Türk mimari süsleme sanatlarında mitolojik kaynaklı hayvan figürleri. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Batislam H. Dilek (2002). Divan Şiirinin Mitolojik Kuşları: Hüma, Anka, Simurg. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi l, İstanbul.
- Biedermann, Hans (1989). Dictionary of Symbolism: Cultural Icons and the Meanings Behind Them. USA: Plume
- Buğrul, Hasan (2019.) Van-Hakkâri İlleri Kültür ve Sanatında Kuşlar. Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 20, S. 36, s. 477-512.
- Ceylan, Ömür (2015). Kuşlar Divanı-Osmanlı Şiir Kuşları. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Chevalier, Jean; Gheerbrant, Alain (1996). The Penguin Dictionary of Symbols. London: Penguin Books.
- Coleman, J.A. (2007). The Dictionary of Mythology An A-Z of Themes, Legends and Heros. London: Arcturus Publishing Limited.
- Çal, Halit (2005). Orhun Anıtları 2000 Yılı Kazısı: Karakuş Tasvirli Sembolik Lahit. XIV. Türk Tarih Kongresi 9-13 Eylül 2002 Kongreye Sunulan Bildiriler, 3.cilt, 2005:525-550.
- Çal, Halit (2011). Erzincan Çayırlı İlçesi Mezarlarında Kuş Motifi. Millî Folklor, Sayı 89.
- Çoruhlu, Yaşar (2000). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı
- Çoruhlu, Yaşar (2014). Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. Konya: Kömen Yayınları
- Duymaz, Ali (1998). Mitolojik Bir Kuş: Zümrüdü Anka. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi C. 1 S. 1, s. 91-97
- Gezgin, Deniz (2007). Hayvan Mitosları. İstanbul: Sel
- Hama Boubou, (1985). İzé-Gani. Edition Présence Africaine.
- Hançerlioğlu, Orhan (1984). İslam İnançları Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi
- Hoppal, Mihaly (2012). Avrasya’da Şamanlar. Çev. Bülent Bayram, H. Şefket Çağatay. İstanbul: Yapı Kredi
- İnan, Abdulkadir (1987). Türk Folklorunda Simurg ve Garuda. Makaleler ve İncelemeler, Ankara: TTK Basımevi
- Kefeli, Emel (2000). Karşılaştırmalı Edebiyat İncelemeleri. İstanbul: Kitabevi
- Kurtoğlu, Fevzi (1987). Türk Bayrağı ve Ay yıldız. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
- Ögel, Bahaeddin. (1993) Türk Mitolojisi I. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
- Ögel, Bahaeddin. (1995) Türk Mitolojisi II. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
- Öncül, Kürşat (2009). Masallardaki Devlet Kuşu Motifi. Milli Folklor Dergisi, Sayı 84.
- Öney, Gönül. (1971). Anadolu Selçuk Mimarisinde Avcı Kuşlar Tek Ve Çift Başlı Kartal, Malazgirt Armağanı. Ankara.
- Roux, Jean-Paul (2012). Eski Türk Mitolojisi. Çev. Musa Yaşar Sağlam. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
- Salmin, A. K. (1994). Narodnaya Obryadnost Çuvaşey. Çeboksarı.
- Salt, Alparslan (2006). Neo-spiritüalist Yaklaşımlarla Ezoterik Bilgilerin Işığında Semboller. İstanbul: Ruh ve Madde Yayıncılık ve Sağlık Hizmetleri A. Ş.
- Sangi, V. M. (1985). Legendı i Mifı Severa. Moskova
- Sever, Mustafa, (1999). Türk Mitolojisinde Kuşlar. Millî Folklor, S. 42, Yaz.
- Seyfeli, Canan (2003). Türk Mitolojisinde Hayvan Motifleri. Yol Bilim Kültür Araştırma, Sayı 23, Mayıs-Haziran.
- Van Den Broek, Roelof (1971). The Myth of The Phoenix. Leiden : E. J. Brill.
