Author :
Abstract
Ebû Hureyre (ö. 58/678), Allah Resûlüne iman edip Suffe’de yetişen bir sahâbîdir. O, Ehl-i Sünnet’in kaynakları içerisinde en fazla hadis nakledenlerden biridir. Çok hadis rivayet etmesi; başta kendi devrinde olmak üzere sonraki dönemlerde de Oryantalist ve onlardan etkilenenlerin hedefinde olmasına neden olmuştur. Yapılan tenkitler her ne kadar günümüzde farklı boyutlara varmış olsa da bir kısmı Hz. Peygamber’in irtihalinden sonra başlamış olan fırkalaşma ile birlikte alevlenmiştir. Bu eleştirilerin samimi olup olmadığı sorgulanmış bunun amacının Ebû Hureyre’nin şahsında sünnetin işlevsiz hale getirilmesi hedeflendiği bazı kesimlerce ifade edilmiştir. Reşîd Rızâ (ö. 1354/1935), Batıyı okuyan ve aynı zamanda İslâm dünyasına tenkit ruhunu kazandırmaya çalışan bir âlimdir. Farklı konularla ilgili düşüncelerini Menâr dergisinde neşretmiştir. Reşîd Rızâ tenkitlerini bir kural dâhilinde yapmış, saygı ve nezaketi terk etmemiştir. Reşîd Rızâ’nın Ebû Hureyre hakkındaki düşüncesi ve bu düşüncenin İslâm dünyasındaki mezkûr sahâbî ile ilgili tartışmaya etkisi hep merak edilmiştir. Zira Ebû Reyye’nin, Ebû Hureyre’ye yönelik ithamlarında Reşîd Rızâ’ya atıfta bulunması bu çalışmayı anlamlı kılmaktadır. Bu çalışmada Reşîd Rızâ’nın Ebû Hureyre ile ilgili düşünceleri irdelenmeye çalışılmış ayrıca Ebû Hanîfe’nin Ebû Hureyre’ye bakış açısı, Reşîd Rızâ’nın perspektifinden değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
Abu Hurayra (d. 58/678) was a companion who believed in the Messenger of Allah and grew up in the Companions of Suffa. He is one of the most narrated hadiths among the sources of Ahl as-Sunnah. His narrating many hadiths caused him to be the target of Orientalist and those affected by them. Although the criticisms have reached different dimensions today, some of them have flared up with the sects that started after the death of the Prophet. It was questioned whether these criticisms were sincere or not and it was stated by some groups that the purpose of this was to render the Sunnah dysfunctional in the person of Abu Hurayra. Rashid Rida (d. 1354/1935) is a scholar who reads the West and at the same time tries to bring the spirit of criticism to the Islamic world. He published his thoughts on different issues in Manar magazine. Due to some articles published in the journal, he was asked whether he adopted the same opinion or not, and he wrote his own opinion freely without any concern. Rashid Rida made his criticisms within a rule, he did not abandon respect and courtesy. Rashid Rida’s thought about Abu Hurayra and the effect of this thought on the debate about the aforementioned companion in the Islamic world has always been wondered. For, Abu Rayya’s reference to Rashid Rida in his accusations regarding Abu Hurayra makes this study meaningful. In this study, the thoughts of Rashid Rida about Abu Hurayra were tried to be examined and Abu Hanifas’s point of view towards Abu Hurayra was evaluated from the perspective of Rashid Rida.
Keywords
- Şuayb el-Arnâut ve Âdil Mürşid, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1416/1995.
- Asâkir, Ebu’l-Kâsım Ali b. Hasan b. Hibetullah. Târihu Dımeşk. thk. ‘Amr b. Garâme el-Ömerî. Beyrut: Dâru’l-Fıkr, 1415/1995.
- Cezâirî, Tâhir b. Muhammed Sâlih b. Ahmed es-Sem‘ûnî el-Hasenî. Tevcîhü’n-nazar ilâ usûli’n- nazar, thk. Abdulfettâh Ebû Gudde, Haleb: Mektebetü’l-Matbû‘âtu’l-İslâmiyye 1416/1995.
- Cüveynî, Nîsâbûrî, Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b. Abdullah b. Yûsuf et-Tâî. el-Burhân fi usûli’l-fıkh. thk. Sallâh Muhammed b. ‘Uveyde, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1999.
- Çağrıcı, Mustafa. “Adâlet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
- Dere, Ali. Oryantalistlerin Hadise Yaklaşımları. Ankara: Kitâbiyât Yay., 1999.
- Ebû Şehbe, Muhammed. Sünnet Müdafaası. terc., M. Görmez ve M. E. Özafşar, Ankara: Rehber Yay., 1990.
- --------, Şeyhu'l-Madîra Ebû Hureyre, Beyrut: Müessesetü’l-A‘lâmî, 1413/1993.
- Erul, Bünyamin. Sahabe Döneminde “Tezkib ve Tezkibinin Mahiyeti”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, Cilt, 39, Sayı, 1.
- Güner, Osman. Ebû Hureyre’ye Yönelik Eleştiriler, İstanbul: İnsan Yayınları, 2001.
- Hatîb, Muhammed ‘Acâc. Ebû Hureyre râviyetü’l-İslâm. Kahire: Mektebetu Vehbe, 1402/1982.
- --------, es-Sünne kable’t-tedvîn, Beyrut: Dâru’l-Fıkr, 1400/1980.
- Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdülkāhir b. Tâhir b. Muhammed et-Temîmî. el-Fark beyne’l- fıraḳ ve beyânü’l-fırḳati’n-nâciye minhüm. Beyrut: Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, 1977.
- Hutsima, M. T. T. V. Arnûld, R. Basiyet, R. Hartuman. Mucezu Dâiretü’l-Maarifi’l-İslâmî, (trc. Hasen Habeşî vd.) Mısır: Merkezü’ş-Şârika, 1418/1998.
- İstîâb fî ma‘rifeti’l-ashâb. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî, Beyrut: Dâru’l-Ceyl, 1412/1992.
- İbn Emîr Hâc, Şemsuddîn Muhammed b. Muhammed b. Muhammed. et-Takrîr ve Tahbîr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1403/1983.
- -------, Nüzhetü’n-nazar. thk. Nureddin ‘Itr, Dımeşk, 1421/2000.
- İbn Sa‘d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî. et-Tabakâtü’l-kübrâ, thk. İhsân Abbâs, Beyrut: Dâru Sâdır, 1968.
- Irâkî, Ebü’l-Fazl Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn b. Abdirrahmân. Fethu’l-muğîs, Ali Hüseyin Ali, Mısır: Mektebetü’s-Sünne, 1424/2003.
- Muallimî, Abdurrahman b. Yahyâ b. Ali. el-Envâru’l-kâşife limâ fî kitabi “Edvâun ala’s-Sünne. Beyrut: ‘Âlemü’l-Kütüb, 1406/1986.
- Malik b. Enes, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî. el-Muvatta. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1406/1985.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî, Beyrut: Dâru İhyâu’t-Türâsi’l-Arabî, 1412/1991.
- Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Hasan Abdulmu‘im Şelbî, Beyrut: Muessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
- Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdullah b. Muhammed el-Hâkim. el-Müstedrek ʿale’s- Sahiḫayn, thk. Mustafa Abdülkadir ‘Atâ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
- Râzî el-Kazvînî, Ebu’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed. Mu‘cemü mekâyîsi’l-luga. Beyrut: Dâru’l-Fıkr, 1399/1979.
- Rıza, Muhammed Reşid b. Ali. el-Menâr, Mısır, Yıl 1353/1934, sayı 19.Sibâ‘î, Mustafa. es- Sünnet ve mekânetuhâ fi’t-teşrî‘i’l-islâmî. Dımeşk: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1402/1982.
- Şâkir, Ahmed Muhammed. el-Bâ‘isü’l-hasîs, Beyrut: Dâru’l-Kütüb, 1415/1994.
- Şahin, Sami. Viaeyn Rivayeti Veya Ebû Hureyre'nin Ölümüne Sebep Olabilecek Gizli Bilgiler. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas: 2004, Cilt VIII/I.
- Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs. el-Umm. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1410/1990. -------, er-Risâle. thk. Ahmed Mahmûd Şâkir, Mısır: Mektebetü’l-Halebî, 1358/1940.
- Uulu, Tynchtykbek Manas. Oryantalistlerin Hadis, Sünnet ve Sahâbe Kavramlarına Yaklaşımları, Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi. 2018, Sayı, 24.
- Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk. Tâcü’l- ʿarûs min cevâhiri’l-Ḳâmûs. Dâru’l-Hidâye, ts. Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh et-Türkî el-Mısrî. elBahrü’l-muḥît fî usûli’l-fıkh. Daru’l-Kütübî, 1414/1994.
- --------, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, thk. Şuayb el-Arnaût, Beyrut: Müsessetü’r-Risâle, 1405/1985.
