Author :
Abstract
Çağımızda insanlık için tehdit boyutuna ulaşan çevresel sorunlar ve iklim krizlerinin çözümü amacıyla tüm dünyada birtakım adımlar atılmaktadır. Fen bilimleri alanında çalışmalar yapılmakta çözüm önerileri sunulmakta ve tedbirler alınmaktadır. Dünya ülkeleri de bu yönde önemli adımlar atmaktadır. Sosyal bilimler alanında ise bu anlayışın bir bilinç olarak yerleşmesini sağlayan çalışmalar son yıllarda önem kazanmıştır. Ekoeleştirel bir anlayışla yaklaşıldığında edebiyat ürünlerinin hemen hepsinde ekolojik ögeleri bulmak mümkündür. Kimi ürünlerde bu ögeler bilinçli olarak bir çevre kaygısıyla işlenmese de bu kaygıyla eserlerini üreten sanatçıların varlığı bilinmektedir. Âşık edebiyatı temsilcileri bireysel ve toplumsal konuları işleyen, doğanın tasvirini yapan, doğa üzerinden duygularını dile getiren ve doğa üzerinden benzetmeler yaparak üslûbunu da şekillendirebilen sanatçılardır. Aynı zamanda insanlığı ilgilendiren çevre sorunlarını da öğüt veren veya eleştiren bir tarzla işleyebilirler. Develili Âşık Ali Çatak, şiirlerinde doğaya iki şekilde de yer veren bir gelenek temsilcisidir. Bu çalışmada Develili Âşık Ali Çatak’ın biyografisinden ve şiirlerinden yola çıkarak çevreci bir âşık olduğu düşüncesi ortaya konulacaktır. Çatak’ı ekoeleştirinin beslendiği görüşlerden olan toplumsal ekoeleştiri çerçevesinde değerlendirmek mümkündür. Bu görüş çerçevesinde âşığın şiirleri üzerinde bir inceleme yapılmış ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. İnceleme sonucunda Develili Âşık Ali Çatak’ın çevreye olan duyarlılığı yüksek bir gelenek temsilcisi olduğu anlaşılmaktadır. Bu da âşığın gelenek içindeki yerini belirlemede önemli bir bilgidir. Çalışmanın âşık edebiyatı alanına, eko eleştiri-edebiyat araştırmalarına ve nihayetinde çevre bilincinin aşılanması yolunda yapılan çalışmalara bir katkı sağlaması amaçlanmıştır. Çevreye duyarlı başka âşıkların da ekoeleştirel yaklaşımla incelenerek çevre sorunlarına ve iklim krizine edebî yönden çözüm önerileri ve katkılar sunulabilir.
Keywords
Abstract
In our age, some steps are taken all over the world in order to solve the environmental problems and climate crises that have reached the level of threat to humanity. Studies are carried out in the field of science, solutions are offered and measures are taken. World countries are also taking important steps in this direction. In the field of social sciences, studies that ensure the establishment of this understanding as a consciousness have gained importance in recent years. When approached with an ecocritical approach, it is possible to find ecological elements in almost all literary products. Although these elements are not consciously processed with an environmental concern in some products, it is known that there are artists who produce their works with this concern. The representatives of minstrel literature are artists who deal with individual and social issues, describe nature, express their feelings through nature, and can shape their style by making analogies over nature. At the same time, it can handle environmental problems that concern humanity in a way that advises or criticizes. Âşık Ali Çatak from Develi is a tradition representative who includes nature in both ways in his poems. In this study, the idea that Develi Âşık Ali Çatak is an environmentalist lover will be put forward based on his biography and poems. It is possible to evaluate Çatak within the framework of social ecocriticism, which is one of the views that ecocriticism feeds on. Within the framework of this view, an examination was made on the poems of the minstrel and evaluations were made. As a result of the examination, it is understood that Develi Âşık Ali Çatak is a tradition representative with high environmental sensitivity. This is an important information in determining the place of the minstrel in the tradition. The aim of the study is to make a contribution to the field of minstrel literature, ecocriticism-literature research and finally to the studies on the instillation of environmental awareness. By examining other environmentally sensitive minstrels with an ecocritical approach, literary solutions and contributions to environmental problems and climate crisis can be presented.
