Author:
Abstract
At, Türklerin yaşamlarında her dönemde önemli bir yere sahip olmuştur. Atla ilgili olarak konar-göçer yaşam tarzının vazgeçilmez bir unsuru olduğunu söyleyebiliriz. Atçılık göçebe kültürü MÖ 4000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Bu kültüre ait arkeolojik unsurlara Kuzey Moğolistan, Minusinsk, Perm ve Kuban havzaları, Kırım yarımadası, Karadeniz’in kuzey ve kuzeydoğusu ile Karpat havzasında rastlanmıştır. Minusinsk Bateney bölgesinde M.Ö. 2500-1700 yıllarına dayanan Afenesyevo kültürü ile ilgili belgelere göre av hayvanlarına ait kemiklerle koyun ve at kemiklerinin, bir arada yer alması, bu çağdaki kavimlerin çobanlık ile avcılığı birlikte yürüttüklerini ve atların da eski ren geyiklerinin görevleri yaptığını göstermektedir. MÖ 3. binyılın sonlarında Altay'daki Kuyum ve Kurat höyüklerinde yapılan kazılarda elde edilen bilgilerden de anlaşılacağı üzere Altay halkının Afenesyevo (Güney Sibirya) kültürlerinden oldukça etkilendiği, dolayısıyla bu iki kültürün ortak özellikler gösterdikleri ifade edilebilir. Türklerde at özellikle yarı göçebe olmaları nedeni ile çeşitli eşyalarını taşımak, savaşta kullanmak ve gidecek oldukları yaylak ve kışlaklara hızlı biçimde ulaşmak için oldukça önemli bir araç olarak görülmektedir. Atların aileden bir birey olarak sayıldığı Türklerde atlarla duygusal ve bir sevgi bağıda kurulmaktadır. Atların yeni yerleri fethetmek, savaşta üstünlük kurmak için kullanıldığı dönemlerde dolayısıyla Türkler’de atçılık adı altında başka milletlerde olmayan bir kültür oluşmuştur. Bu çalışma kapsamında Türklerde at ve atçılık kültürü konusu incelenmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Horses have always had an important place in the lives of Turks. As for the horse, we can say that it is an integral element of the nomadic life. The culture of the equestrian nomads dates back to 4000 BC. Archaeological elements belonging to this culture have been found in Northern Mongolia, Minusinsk, Perm, Kuban Basin, Crimean Peninsula, northern and northeastern parts of the Black Sea, and the Carpathian Basin. According to the documents related to the Afenesyevo culture of 2500-1700, the presence of bones of game animals, sheep and horses shows that the tribes of this period were shepherd, hunting and horse breeding together. The role of the old reindeer. According to the information obtained during the excavations of Altai Kuyum and Kurat Khirgisuur at the end of the 3rd millennium BC, the influence of the Afenessevo (South Siberian) culture on the Altai people was strong. These two cultures showed common characteristics. The horse, which is a very important tool for the Turks, especially because they are nomadic, is considered a means of transporting various goods and quickly reaching the camping pastures and winter places. In Turks, the horse is considered a member of the family and there is an emotional and loving bond with the horse. In the period when the horse was used to conquer new lands and dominate the war, a culture was born under the name of equestrian, which no other nation had. In this study, the horse and horse culture theme of the Turks was tried to be examined.